Ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την προστασία της Νανόχηνας
Οι πρώτες Νανόχηνες έφτασαν από τον Αρκτικό Κύκλο στα φιλόξενα υγρολίβαδα της λίμνης Κερκίνης, Ανάμεσά τους και ο «σταρ» του κοπαδιού, ο Mr. Blue, που ειδικά φέτος έχει αναλάβει έναν δύσκολο και απαιτητικό ρόλο, να «ενημερώσει» όλους για το κοπάδι του, αλλά και πόσο μεγάλη ανάγκη έχουν τη βοήθεια και την υποστήριξη των ανθρώπων για να μπορέσουν να επιβιώσουν.
Στην πραγματικότητα, ο Mr. Blue είναι μια όμορφη Νανόχηνα που πρωταγωνιστεί στο νέο animated video με τίτλο: «Τα ταξίδια του Mr. Blue: από τον Αρκτικό κύκλο ως τη Μεσόγειο».
Το animated video έχει ελληνικούς υπότιτλους και υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE LWfG CLIMATE (www.youtube.com/watch?v=RrqGo9XYMvg). Πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα και ευχάριστη παραγωγή που προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει μικρούς και μεγάλους για την προστασία της Νανόχηνας.
Η ευαισθητοποίηση και η ενημέρωση των πολιτών ήταν ο σκοπός του διήμερου εκπαιδευτικού σεμιναρίου που διοργάνωσε στη λίμνη Κερκίνη η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία (ΕΟΕ). Απώτερος στόχος, η δημιουργία εθελοντικών ομάδων και η εκπαίδευσή τους για την παρακολούθηση της Νανόχηνας και άλλων υδρόβιων πουλιών στην λίμνη Κερκίνη, αλλά και σε άλλες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας.
Στους υγροτόπους της Β.Ελλάδας διαχειμάζει το σύνολο του πληθυσμού της Νανόχηνας στην Ευρώπη
Η Νανόχηνα (Anser erythropus), όπως εξηγεί μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ η συντονίστρια επικοινωνίας και ενημέρωσης της ΕΟΕ Ρούλα Τρίγκου, αποτελεί ένα από τα πιο απειλούμενα υδρόβια πουλιά της Ευρώπης και η Ελλάδα φέρει μεγάλη ευθύνη για την προστασία της καθώς διαχειμάζει στους υγροτόπους της Βόρειας Ελλάδας.
«Το σύνολο του πληθυσμού της Νανόχηνας στην Ευρώπη», εξηγεί η κ. Τρίγκου, «διαχειμάζει κυρίως στην λίμνη Κερκίνη και στο Δέλτα του Έβρου, αλλά και στη λίμνη Ισμαρίδα, στο Δέλτα του Νέστου και στη λίμνη Βόλβη» και «θέλουμε, λοιπόν, να δημιουργήσουμε ομάδες ανθρώπων που θα επισκέπτονται τις περιοχές αυτές και θα καταγράφουν τον πληθυσμό της Νανόχηνας και άλλων υδρόβιων πουλιών την περίοδο που διαχειμάζουν».
Η Νανόχηνα αποτελεί προστατευόμενο είδος και άρα δεν είναι θηρεύσιμο. Ωστόσο, παρουσιάζει εξαιρετική ομοιότητα με την Ασπρομέτωπη χήνα, ένα κοινό και θηρεύσιμο είδος στη χώρας μας αλλά και στις χώρες κατά μήκος της μεταναστευτικής διαδρομής της Νανόχηνας.
Συχνά, Νανόχηνες και Ασπρομέτωπες Χήνες βόσκουν, κουρνιάζουν και πετούν σε μικτά κοπάδια, με αποτέλεσμα να απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις παρατήρησης, ώστε να αναγνωριστούν ορθά τα δύο είδη μεταξύ τους. Δυστυχώς, η ομοιότητα της Νανόχηνας τόσο με την Ασπρομέτωπη χήνα, όσο και με άλλα είδη γκρίζων χηνών, μπορεί να οδηγήσει σε λάθος θανάτωση και λαθροθηρία.
Η καταγραφή και παρακολούθηση μεγάλων κοπαδιών χηνών, ώστε να αναγνωριστούν ανάμεσά τους τα ελάχιστα άτομα Νανόχηνας αποτελεί μεγάλη πρόκληση για τα στελέχη και εθελοντές της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας. Απαιτεί μεγάλες δόσεις υπομονής, γερό χειμερινό εξοπλισμό, λίγη τύχη και καλή παρέα.
Ο πληθυσμός της Νανόχηνας σήμερα εκτιμάται σε μόλις 30-35 ζευγάρια σε αναπαραγωγική ηλικία
Οι Νανόχηνες περνούν στην Ελλάδα το 40% του ετήσιου κύκλου ζωής τους. Προς τον σκοπό αυτό ένα νέο, φιλόδοξο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα LIFE φέρνει κοντά εννιά οργανώσεις και φορείς από πέντε χώρες (Ελλάδα, Φινλανδία, Λιθουανία, Εσθονία και Ουγγαρία) για την προστασία της απειλούμενης με εξαφάνιση Νανόχηνας (Anser erythropus). Εταίροι του νέου LIFE LWfG Climate στην Ελλάδα, την πλέον σημαντική περιοχή διαχείμασης για τις Νανόχηνες, είναι η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και ο Φορέας Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Δέλτα Έβρου & Σαμοθράκης.
Να σημειωθεί πως το νέο πρόγραμμα είναι πενταετές (9/2020 – 8/2025) και αποτελεί συνέχεια προηγούμενων προγραμμάτων LIFE μέσω των οποίων κατέστη εφικτή η ανάσχεση της δραματικής μείωσης του πληθυσμού της Νανόχηνας, που ισορροπεί στο χείλος της εξαφάνισης. Σκοπός του Προγράμματος είναι η προστασία και σταδιακή αύξηση του πληθυσμού της Νανόχηνας που σήμερα εκτιμάται σε μόλις 30-35 ζευγάρια σε αναπαραγωγική ηλικία. Η ανάγκη να αυξηθεί ο πληθυσμός του είδους είναι κάτι παραπάνω από επιτακτική, καθώς οι Νανόνηχες στην Ε.Ε. δεν κινδυνεύουν πλέον μόνο από παράγοντες όπως η απώλεια ενδιαιτημάτων και η ανθρωπογενής όχληση (όπως το κυνήγι και η γεωργία), αλλά και από την κλιματική αλλαγή.
Γι’ αυτόν τον λόγο, ένας από τους κύριους στόχους του νέου προγράμματος LIFE είναι η επίτευξη μίας μέσης αύξησης του ευρωπαϊκού πληθυσμού της Νανόχηνας κατά 5% ετησίως, μέσω της υλοποίησης συντονισμένων δράσεων για την προστασία των εντός της Ευρωπαϊκής επικράτειας ενδιαιτημάτων αναπαραγωγής, διαχείμασης και ξεκούρασης του είδους από κινδύνους που σχετίζονται τόσο με την ανθρώπινη παρέμβαση όσο και με την κλιματική αλλαγή.
Με δεδομένο ότι στην Ε.Ε. σχεδόν όλες οι σημαντικές περιοχές για την Νανόχηνα βρίσκονται μέσα σε Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ), εντός των ορίων των πέντε χωρών που συμμετέχουν στο Πρόγραμμα, η προσπάθεια δημιουργίας μιας «ασπίδας» για την προστασία τους είναι ζωτικής σημασίας, ιδιαίτερα δε για την Ελλάδα, μιας και οι Νανόχηνες περνούν εδώ το 40% του ετήσιου κύκλου ζωής τους.
