Τοιχογραφίες με μηνύματα συμπερίληψης δημιούργησαν καλλιτέχνες από τις ΗΠΑ, πρόσφυγες και μετανάστες
Στον τέταρτο όροφο του Κέντρου Ένταξης Μεταναστών (ΚΕΜ) του δήμου Αθηναίων, ασυνόδευτα παιδιά ζωγραφίζουν με πινέλα και πολλά χρώματα τοιχογραφία με επίκεντρο ένα κλειδί και θέμα την κοινωνική ένταξη. Στο διπλανό τοίχο μετανάστες- ωφελούμενοι του Κέντρου φιλοτεχνούν καρδιές ως το σύμβολο που ενώνει όλους τους ανθρώπους.
Οι τοιχογραφίες προέκυψαν στο πλαίσιο διήμερης δράσης που έγινε στην Αθήνα προχτές και χτες από τη μη κερδοσκοπική οργάνωση με έδρα την Καλιφόρνια των ΗΠΑ «The Goodness Tour» σε συνεργασία με τη ΜΚΟ Αμάκα και με την υποστήριξη της Ειδικής Γραμματείας Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και του Δήμου Αθηναίων.
Η οργάνωση «The Goodness Tour» διοργανώνει δράσεις σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιώντας την τέχνη (μουσική, ζωγραφική, θέατρο και κινηματογράφο) ως μέσο θεραπείας και κοινωνικής ένταξης ανθρώπων που αντιμετωπίζουν αντιξοότητες.
«Διαπιστώσαμε ότι σε κάθε τραυματική κατάσταση η δημιουργικότητα καταπιέζεται, αλλά ποτέ δεν εξαλείφεται. Οπότε είναι μια καταπληκτική ευκαιρία για τους ανθρώπους να ανακαλύψουν ξανά τη φωνή τους μέσα από τη δημιουργικότητα και να μετασχηματίσουν την ταυτότητά τους, από το να είναι θύματα στο να είναι ενδυναμωμένοι», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο εικαστικός, Μπέντζαμιν Σουάτεζ, ένας από τους δύο ιδρυτές της οργάνωσης.
Μεταξύ άλλων οι καλλιτέχνες της οργάνωσης έχουν συνεργαστεί με πρόσφυγες σε κέντρα φιλοξενίας όλου του κόσμου, παιδιά σε ορφανοτροφεία στην Κολομβία, πληγέντες από φυσικές καταστροφές στη Βόρεια και Λατινική Αμερική, γυναίκες- θύματα σωματεμπορίας στο Νεπάλ, παιδιά πρώην στρατιώτες σε αφρικανικές χώρες, κατοίκους χωριών στην Ινδία που δούλεψαν ως σκλάβοι και άτομα με αναπηρία. Δεν είναι η πρώτη φορά που η οργάνωση έρχεται στην Ελλάδα, καθώς προηγήθηκε επίσκεψη στη Λέσβο το 2017, αλλά και σειρά καλλιτεχνικών εργαστηρίων σε φυλακές και ορφανοτροφεία στην Ελλάδα.
Ο Μπέντζαμιν Σουάτεζ έχει εκθέσει έργα του σε πάνω από 80 εκθέσεις σε όλο τον κόσμο και σε 16 μουσεία σύγχρονης τέχνης και έχει φιλοτεχνήσει τοιχογραφίες σε δρόμους 38 χωρών. Στα εργαστήρια της Αθήνας, στα οποία επιχείρησε να μυήσει τους συμμετέχοντες στον κόσμο της ζωγραφικής, εξηγεί ότι τους έδειξε πώς να ζωγραφίζουν πρόσωπα. «Έπειτα οι συμμετέχοντες επέλεξαν πώς το πρόσωπο που θα ζωγραφίσουν αισθάνεται, οπότε εμείς τους δώσαμε τα εργαλεία για να εκφράσουν το τι θέλουν να μοιραστούν με τον κόσμο», τονίζει.
Από τη διαδικασία αυτή προέκυψαν τρεις τοιχογραφίες στην αίθουσα μαθημάτων του ΚΕΜ και μία τοιχογραφία σε πλεξιγκλάς, η οποία θα τοποθετηθεί στην είσοδο του Κέντρου. Κοινό θέμα όλων των τοιχογραφιών αποτελεί η έννοια της ενσωμάτωσης, μια θεματική που προέκυψε από κοινού από τους καλλιτέχνες, τους εργαζόμενους του ΚΕΜ και τους συμμετέχοντες πρόσφυγες και μετανάστες. Στο τέλος όλοι οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να γράψουν τη λέξη «Ελευθερία», ο κάθε ένας στη γλώσσα του.
Στη μεγαλύτερη από τις τοιχογραφίες κεντρικό ρόλο διαδραματίζει ένα κλειδί, «γιατί όλοι έχουμε το κλειδί και πρέπει να το βρούμε μέσα μας ώστε να ανοίξουμε τις καρδιές και το μυαλό μας στην ένταξη όλων των ανθρώπων», επισημαίνει ο κ. Σουάτεζ.
Εκτός από τη ζωγραφική οι συμμετέχοντες μυήθηκαν κατά τη διάρκεια του διημέρου και στη μουσική και κλήθηκαν να δημιουργήσουν ο κάθε ένας τους δικούς του στίχους. Όπως επισημαίνει ο συνιδρυτής της οργάνωσης, μουσικός και παραγωγός, Λουκ Ρεϊνό, «το να γράψεις ένα τραγούδι είναι πολύ ενδυναμωτικό. Ένα τραγούδι μπορεί να σου δώσει κατεύθυνση ακόμα και σε μια περίοδο που δεν ξέρεις ποια είναι η κατεύθυνσή σου. Είναι ένα μέρος για να βάλεις τα συναισθήματά σου, ειδικά αν έχεις βιώσει ένα τραύμα ή μια ιδιαίτερη στιγμή στη ζωή σου». Ο Λουκ Ρεϊνό, ιδρυτής και της μπάντας «Luc and the Lovingtons», έγινε ευρύτερα γνωστός από το τραγούδι του «The Freedom Song», το οποίο έγραψε την περίοδο που προσέφερε εθελοντική υποστήριξη στα θύματα του τυφώνα Κατρίνα στις ΗΠΑ.
Στην Ελλάδα τα μέλη της ομάδας «The Goodness Tour» ξεκίνησαν τις δράσεις τους από τη Λευκάδα και τα Ιωάννινα και ακολούθησε η διήμερη δράση της Αθήνας. Σε όλες τις πόλεις οργανώθηκαν εργαστήρια ζωγραφικής, μαθήματα χορού και σύνθεσης μουσικής και κορυφώθηκαν με συμμετοχικές τοιχογραφίες και συναυλίες.
Τις διήμερες δράσεις παρακολούθησαν μεταξύ άλλων έξι ασυνόδευτα παιδιά που διαμένουν σε ξενώνα της οργάνωσης «Ιατρική Παρέμβαση- Medin». Μεταξύ αυτών ήταν και ο 17χρονος Γ.Ι. από τη Σιέρα Λεόνε, ο οποίος δεν είχε ζωγραφίσει ξανά στη ζωή του, αλλά ανακάλυψε μέσα από τη δράση αυτή πόσο του αρέσει η ζωγραφική, όπως λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. Επίσης, έγραψε ένα τραγούδι για τα βιώματά του, τους φίλους και την οικογένειά του για να το παρουσιάσει στους υπόλοιπους συμμετέχοντες στα εργαστήρια.
Ο ειδικός γραμματέας Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων, Ηρακλής Μοσκώφ, επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι «πιστεύουμε πάρα πολύ στη συμπερίληψη, στις συμμετοχικές διαδικασίες μέσα από δρώμενα, καθημερινές συνήθειες και οικουμενικές γλώσσες, όπως ο πολιτισμός και ο αθλητισμός, καθώς και ότι αυτό για τα δικά μας παιδιά, τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα στις δομές είναι ιδανικός τρόπος για να έρθουν σε επαφή με την τοπική κοινωνία και η κοινωνία μαζί τους και να υπάρχει ένα κλίμα αμοιβαίας συνεργασίας, κατανόησης και έκφρασης μέσα από την τέχνη, αλλά και μεγαλύτερη αποδοχή».
Η υπεύθυνη επικοινωνίας της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα, Στέλλα Νάνου χαρακτήρισε τη συγκεκριμένη δράση «μια σπουδαία συμμετοχική δράση, που συνδυάζει δημιουργία και έκφραση, μαζί με ενδυνάμωση και συμπερίληψη, θυμίζοντάς μας ότι μαζί μπορούμε να καταφέρουμε πολύ όμορφα πράγματα».
Τέλος, η πρόεδρος του Κέντρου Υποδοχής και Αλληλεγγύης του δήμου Αθηναίων και εντεταλμένη δημοτική σύμβουλος για θέματα προσφύγων και μεταναστών, Μελίνα Δασκαλάκη, τόνισε ότι «σε αυτή την πόλη πιστεύω ότι έχουν θέση τα παιδιά αυτά, με φοβερό ενδιαφέρον, δίψα για μάθηση και δημιουργία, και θέλω να βοηθήσουμε όλους να το αναγνωρίσουν αυτό».
Σημειώνεται ότι η συγκεκριμένη διοργάνωση αποτελεί μέρος του φεστιβάλ «Refugee Week Greece», που θα οργανωθεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα από τις 20 ως τις 26 Ιουνίου, με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Προσφύγων.
